Wat is een tongriempje eigenlijk?
Eerder werd er altijd gedacht dat een tongriempje een vlies is dat de tong met de mondbodem verbindt, maar recent onderzoek heeft uitgewezen dat het een vouw van bindweefsel is, waaromheen het mondslijmvlies ligt dat ook de mondbodem bedekt. In deze vouw bevinden zich zenuwen die verantwoordelijk zijn voor het gevoel in de tongpunt. Ook het voorste gedeelte van de spier die de tongbeweging aanstuurt bevindt zich in de vouw die wij tongriem noemen. Hoe lang of hoe dik een tongriempje is, verschilt van persoon tot persoon en ook hoe oppervlakkig de zenuwen en spieren liggen die er doorheen lopen is per persoon verschillend.
Wanneer is een tongriempje te kort?
Een tongriempje is te kort als de beweging van de tong dermate beperkt wordt, dat de baby niet in staat is om voldoende te drinken of dat de moeder van de voeding onnodig veel pijn ervaart bij de borstvoeding.
Het is dus belangrijk om niet alleen te kijken naar het tongriempje en te meten of er sprake is van een te kort tongriempje, maar ook te kijken of er al dan niet sprake is van voedingsproblemen, onvoldoende groei van de baby of pijn (bij de moeder) bij borstvoeding.
Is het klieven de enige optie?
Vaak kan de preverbaal logopedist met andere oplossingen het voedingsprobleem aanpakken, waardoor klieven niet nodig is. Onderzoek uit 2019 laat zien dat dit zelfs bij bijna 63% van de baby’s waarbij al een te kort tongriempje was geconstateerd voldoende was en klieven niet nodig was. Vooral flesgevoede kinderen hebben meer baat bij het aanpassen van de speen of fles, het aanpassen van de houding of het aanpassen van het voedingsschema met behulp van de preverbaal logopedist dan bij klieven.
Baat het niet, dan schaadt het niet?
Klieven kan niet ongedaan worden en het tongriempje heeft als functie om de tong te stabiliseren bij de bewegingen. Het klieven kan ervoor zorgen dat de baby te weinig sturing heeft over de tong na het klieven, wat invloed heeft op de eet- en drinkontwikkeling (hapjes van de lepel, kauwen, zijwaartse bewegingen van de tong). Als er met electrosurgery wordt gekliefd, dan gebeurt dit heel precies en is er weinig kans op beschadiging van de diepere lagen waarin de tongspier en zenuwen lopen. Wordt er gekliefd met een mesje, scalpel of ouderwets door te scheuren, dan kan er schade ontstaan waardoor het gevoel in de tong of de beweging van de tong blijvend beschadigd kunnen raken.
Heeft een te kort tongriempje invloed op de spraak?
Als een kind de tong voldoende kan bewegen om de voeding tot zich te nemen, dan is er ook voldoende beweging mogelijk om alle klanken uit te kunnen spreken. Daarnaast zijn er op latere leeftijd door middel van oromyofunctionele therapie (OMFT) bij logopedisten oefeningen die het tongriempje op natuurlijke wijze iets verlengen en sterker maken zonder te hoeven klieven.
Wat doet een preverbaal logopedist bij een te kort tongriempje?
Een preverbaal logopedist kijkt mee met een voeding en luistert daarbij vaak met de stethoscoop hoe de baby drinkt. Met de stethoscoop kan de logopedist horen hoe de zuig-slik-adem verloopt en of de baby moeite heeft met de flow (hoeveelheid melk per keer zuigen) of niet. Vaak heeft het loslaten van het vacuüm of een klakkend geluid hiermee te maken en kan er gekeken worden naar het aanpassen van de fles, de speen van de fles of de houding waarin gevoed wordt om te zorgen dat de baby de flow makkelijker aan kan. Maar de preverbaal logopedist kijkt ook naar de voedingsreflexen van de baby, de mondmotoriek en de anatomie van de mond (zoals het tongriempje en het lipbandje). Bij een te kort tongriempje of lipbandje en voedingsproblemen die niet op te lossen zijn door andere interventies, zal er natuurlijk verwezen worden naar een gespecialiseerde tandarts die via electrosurgery (laseren) de tongriem kan klieven.
Hoe vind ik een preverbaal logopedist?
Op de zoekkaart van de NVPL (Nederlandse Vereniging van Preverbale Logopedisten) staan alle preverbale logopedisten in Nederland en op de website staat nog meer informatie over andere hulpvragen waarbij een preverbaal logopedist kan worden ingeschakeld.
Geschreven door: Marije F. Muller (preverbaal) logopedist, praktijkhouder BijLogopedie
Comments